Aleksandrów Kujawski. Obchody 28. rocznicy odnowienia Ukraińskiego Cmentarza Wojskowego [zdjęcia]

Początki cmentarza ukraińskich żołnierzy sięgają 1921 r. Wówczas grupa oficerów zorganizowała w obozie internowanych Ukraińców “Dzień Pamięci” i za zebrane pieniądze uporządkowano cmentarz żołnierski, ogrodzono teren, a na środku usypano kurhan, na którym stanął czarny zaporoski krzyż. Cmentarz poświęcono we wrześniu 1921 roku z udziałem żołnierzy, przedstawicieli miejscowych władz świeckich i duchownych oraz aleksandrowskiego społeczeństwa. W okresie międzywojennym cmentarzem opiekowali się członkowie aleksandrowskiego i toruńskiego oddziału Ukraińskiego Centralnego Komitetu – najliczniejszej organizacji emigracyjnej. “Kozacka Mogiła” stała się swoistym “Grobem Nieznanego Żołnierza” dla ukraińskich emigrantów. Po 1945 r. zapomniana i opuszczona nekropolia stopniowo niszczała. Czas zacierał ślady cmentarza w ludzkiej pamięci, a władze milcząco akceptowały taki stan rzeczy. “Kozacka Mogiła” jednak nie umarła.

Z inicjatywy dra Emiliana Wiszki z Torunia, wiosną 1991 r. rozpoczęto przygotowania do odbudowy cmentarza. Wśród osób zaangażowanych w realizację tej inicjatywy znaleźli się m.in.: Sławomir Mąkowski - ówczesny komendant powiatowy policji, burmistrz Zdzisław Nasiński i jego zastępca Stanisław Krysiński – późniejszy burmistrz oraz Zbigniew Znamierowski - przewodniczący Rady Miejskiej. Ze strony ukraińskiej inicjatywie patronował Związek Ukraińców w Polsce, Komitet Pamięci Narodowej i Ambasada Ukrainy. Pierwsza uroczystość poświęcona odrestaurowaniu cmentarza odbyła się w dniu 12 czerwca 1993 roku. Ekumeniczne nabożeństwo w intencji pochowanych żołnierzy odprawili wspólnie duchowni prawosławni, katoliccy, grekokatoliccy i protestanccy. Od tego roku przy „Kozackiej Mogile” spotykają się ludzie różnych kultur i języków, wyznawcy różnych religii, ludzie różnych kościołów.

W czerwcu 2021 roku uroczystości odbyły się po raz 28. Obchody radycyjnie rozpoczęły hymny Ukrainy i Polski odegrane przez Orkiestrę Dętą Ochotniczej Straży Pożarnej w Aleksandrowie Kujawskim. Następnie gospodarz wydarzenia burmistrz Arkadiusz Gralak przywitał wszystkich i podziękował za przybycie. W swoim przemówieniu włodarz miasta wspomniał uczestnika corocznych obchodów ś.p. Dmytro Sahaydaka Najwyższego Atamana Ukrainy i Diaspory, Hetmana Międzynarodowej Organizacji Społecznej” KozactwoZaporoskie”, Marszałka Kozactwa.

Wydarzenie stało się dobrą okazją żeby uroczyście dokonać wręczenia rodzinie ś.p. Andrzeja Cieśli, wieloletniego burmistrza Aleksandrowa Kujawskiego, odznaczenia Prezydenta Ukrainy – Orderu Księcia Jarosława Mądrego V stopnia. Wręczenia Orderu pani Zofii Cieśli wdowie po ś.p. burmistrzu dokonał Pan Andrij Deszczycia Nadzwyczajny i Pełnomocny Ambasador Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej.

Odznaczenia w podziękowaniu za podtrzymywanie tradycji spotkań przy Kurhanie wręczyła także delegacja Międzynarodowego Stowarzyszenia Policji region Poznań. Odznaczenia otrzymali: burmistrz Aleksandrowa Kujawskiego Arkadiusz Gralak, sekretarz Gminy Miejskiej Jerzy Erwiński, ks. Mikołaj Hajduczenia, ks. Jerzy Molin oraz Pan Ryszard Żuchowski.

W tegorocznych uroczystościach udział wzięły władze miasta i powiatu aleksandrowskiego, przedstawiciele jednostek miejskich oraz zaproszeni goście m.in.: w imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy Pan Mieszko Pawlak Doradca Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Pan Andrij Deszczycia Nadzwyczajny i Pełnomocny Ambasador Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, Pan Łew Zacharczyszyn Konsul Ukrainy w Gdańsku, Pan Jan Krzysztof Ardanowski, Przewodniczący Rady ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich przy Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej, Pan Robert Kwiatkowski Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Pan Zbigniew Sosnowski Wicemarszałek Województwa oraz Pan Sławomir Kopyść Członek Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Pan Miron Sycz Wicemarszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, ppłk Jacek Sawicki Dowódca Garnizonu Toruń, ppłk Andrzej Ceglewski Zastępca Dowódcy 6 Samodzielnego Oddziału Geograficznego, pan Roman Kłosiński Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Artylerzystów, Pan Zbigniew Ligocki wice prezydent Mundurowego Klubu Motorowego Rzeczypospolitej Polskiej Zarząd Główny w Toruniu, Pan Marek Rogalski Leśniczy Leśnictwa Popioły, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu, Nadleśnictwo Gniewkowo, Pan dr hab. Zbigniew Karpus Dziekan Wydziału Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie, Katedra Stosunków Międzynarodowych UMK oraz Pan dr Jan Wiśniewski z Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Toruniu, Pan Marek Bronicki Inspektor w stanie spoczynku wraz z Delegacją International Police Association – Międzynarodowego Stowarzyszenia Policji region Poznań oraz delegacje związków Ukraińców w Białym Borze, Człuchowie, Olsztynie, Górowie Iławeckim oraz Gdańsku.